Jak dbać o końcówki stomatologiczne, aby przedłużyć ich życie
Producenci końcówek stomatologicznych w instrukcjach obsługi instruują potencjalnych użytkowników, w jaki sposób korzystać z końcówek, aby służyły niezawodnie przez czas, jaki gwarantuje producent. Ponieważ duża część lekarzy decyduje się na zakup wysokiej klasy końcówek stomatologicznych japońskiej firmy NSK, w dzisiejszym artykule prezentujemy zasady prawidłowej konserwacji i pielęgnacji oraz informacje o konsekwencjach niewłaściwego postępowania z narzędziami rotacyjnymi.
Przestrzegając kilku prostych wskazówek dotyczących użytkowania narzędzi rotacyjnych można w znaczący sposób przedłużyć ich żywotność. Z obserwacji prowadzonych w Dziale Serwisu firmy Makromed wynika, iż ponad połowa uszkodzeń końcówek jest powodowanych przez ich niewłaściwe czyszczenie oraz nieprawidłową pielęgnację. Przyczyną, aż 1/3 uszkodzeń jest niewłaściwa eksploatacja.
Eksploatacja końcówek
Przestrzeganie podczas eksploatacji poniższych wskazówek w znaczący sposób przedłuża bezpieczną i bezawaryjną pracę końcówek. Bezwzględnie należy pamiętać, że jedynie oryginalne części zapewniają bezpieczeństwo pacjenta i operatora oraz długi okres użytkowania narzędzi. Nieoryginalne lub podrabiane części zamienne mogą powodować uszkodzenie instrumentów. Konsekwencją stosowania nieoryginalnych części jest utrata wszelkich roszczeń gwarancyjnych. Decydując się na pracę z urządzeniem, które po modyfikacji nie ma atestu NSK, lekarz bierze na siebie odpowiedzialność za zdarzenia, będące następstwem stosowania zamienników. Naprawy wykonywane przez Dział Serwisu firmy Makromed, czyli autoryzowanego przedstawiciela NSK w Polsce, wykonywane są zawsze z użyciem oryginalnych części firmy producenta.
Istotnym wskazaniem jest stosowanie atestowanych wierteł, dedykowanych do konkretnego zakresu obrotów oraz przestrzeganie wskazań dotyczących długości i średnicy trzonka stosowanych wierteł. Ważna jest również kontrola trzonka pod kątem uszkodzeń mechanicznych. W przypadku używania zużytego, zabrudzonego lub uszkodzonego narzędzia może ono wysunąć się lub wypaść w trakcie pracy. Źle dobrane wiertło może rotować i uszkodzić końcówkę, może się zakleszczyć się w uchwycie wiertła, a nawet spowodować przeciążenie łożysk i przekładni. Stosowanie przedłużonych wierteł w turbinach powinno być sporadyczne, ponieważ nadmiernie obciążają łożyska rotora. Końcówki przechowujemy bez założonych wierteł, aby odciążyć układ trzymania narzędzia. Pozwoli to przedłużyć jego czas bezawaryjnego użytkowania. Klasycznych końcówek nie powinno się używać do zabiegów profilaktyki, wymagających użycia past ściernych lub polerskich. Do tego typu zabiegów dedykowane są kątnice dodatkowo zabezpieczone przed wnikaniem pasty.
Bezawaryjna praca końcówek (w szczególności turbin i mikrosilników pneumatycznych) wymaga zapewnienia odpowiedniego ciśnienia powietrza napędzającego końcówkę. Ciśnienie powietrza pomiędzy rękawem, a turbiną powinno wynosi 0,25 – 0,30 MPa. Powietrze zasilające końcówki powinno być suche, pozbawione wody. Dlatego należy regularnie spuszczać kondensat wody ze zbiornika kompresora oraz z odstojnika w unicie. Po dłuższej przerwie, przed założeniem sterylnej końcówki należy wypuścić z rękawa turbinowego powietrze przez około 30 sekund.
Każdy operator powinien przywiązywać ogromną uwagę do pielęgnacji łożysk kulkowych instrumentów. Niedostateczna dbałość powoduje nadmierne ich starcie i zużycie; objawia się to początkowo nierównomierną pracą końcówki, zwiększoną głośnością oraz nadmiernym wzrostem temperatury. Gdy tylko zauważymy jakiekolwiek zakłócenia należy, jak najszybciej wymienić uszkodzone łożyska kulkowe, aby zapobiec wtórnym uszkodzeniom.
Konserwacja końcówek
Trwałość końcówek zależy od przestrzegania powyższych zaleceń, intensywności pracy w gabinecie oraz od czynnika najważniejszego, czyli konserwacji i pielęgnacji. Każdy instrument używany w stomatologii musi być perfekcyjnie oczyszczony, zdezynfekowany i konserwowany. Końcówki stomatologiczne, które są źle konserwowane lub są nieodpowiednio czyszczone, mogą nie tylko ulec uszkodzeniu, ale dodatkowo mogą być źródłem infekcji krzyżowej. Nawet najbardziej zaawansowana końcówka stomatologiczna jest bezwartościowa, jeśli nie można z niej korzystać w sposób bezpieczny i niezawodny. Poniżej znajduje się zestaw wskazówek, jak dokonywać konserwacji w sposób manualny, w kolejnym artykule przedstawimy zalety urządzeń czyszcząco-smarujących dostępnych w portfolio koncernu NSK Zaprezentujemy niezawodne smarownice iCare oraz iCare+.
Każda końcówka firmy NSK oznaczona jest piktogramami informującymi o możliwości mycia w termodezynfektorze oraz możliwości sterylizacji w autoklawie w temperaturze 135°C. Dezynfekcję powierzchniową najlepiej przeprowadzić za pomocą chusteczek dezynfekcyjnych. Końcówkę powinno się przecierać od główki w stronę rękawa. W przypadku stosowania preparatów w sprayu należy chronić otwór na wiertła oraz otwór sprzęgłowy z tyłu końcówki przed wnikaniem preparatu, ponieważ może powodować korozję. Natomiast zanurzanie lub moczenie końcówek w płynach dezynfekcyjnych jest zakazane. Nie należy używać myjki ultradźwiękowej, ponieważ może to spowodować uszkodzenie łożysk kulkowych. Narzędzia powinno się myć w wodzie zdemineralizowanej.
Żywotność prostnic, kątnic i turbin zależy w dużym stopniu od prawidłowego smarowania układu trzymania narzędzia, łożysk kulkowych i przekładni. Firma NSK gwarantuje prawidłowe funkcjonowanie swoich produktów tylko w przypadku stosowania środków pielęgnacyjnych przez nią zatwierdzonych. Zaleca się wykonywanie smarowania po każdym czyszczeniu i dezynfekcji końcówek. Jeśli to tylko jest możliwe, korpusy i główki należy konserwować oddzielnie. Regularne korzystanie z oryginalnego oleju Pana Spray Plus – środka smarującego na bazie alkoholu, zapewnia nie tylko dłuższe działanie narzędzi, ale również wyższą wydajność narzędzi zasilanych powietrzem.
Częstotliwość smarowania ma obok jakości użytego oleju, decydujące znaczenie dla trwałości turbiny. W przypadku ręcznej konserwacji olejem należy stosować odpowiednie adaptery, które umożliwiają szczelne połączenie pojemnika z końcówką. Stosowanie zużytych, nieodpowiednich lub nieoryginalnych adapterów może spowodować złe nasmarowanie końcówki. Aby umożliwić smarowanie różnych typów końcówek we właściwy sposób, odpowiednie tulejki do smarowania dostarczane są razem z każdą zakupioną końcówką firmy NSK. Czas wstrzykiwania oleju nie powinien być krótszy, niż jedna sekunda; olej podajemy do momentu wydostania się nadmiaru przez główkę instrumentu. Należy zwrócić szczególną uwagę na kolor wydobywającego się oleju, jeśli jest ciemny (zabrudzony), powtarzamy czynność smarowania do momentu wypłynięcia czystego oleju. Zalecenia producentów są tutaj dość rygorystyczne tj. smarowanie powinno odbywać się raz na 20-30 min. rzeczywistej pracy. Instrumenty wolnoobrotowe powinny być smarowane przynajmniej dwa razy dziennie (po każdej 1 godz. rzeczywistej pracy). Zaleca się smarowanie końcówek po każdej dezynfekcji termicznej oraz przed każdą sterylizacją w autoklawie. Proces smarowania można usprawnić i jednocześnie wyeliminować ryzyko zabrudzenia powierzchni olejem, dzięki absorbentom sprayu (Spray Mist Absorbent).
Bezwzględnie należy pamiętać, aby usunąć nadmiar oleju, pozostawiając na jakiś czas nasmarowane końcówki prosto na stojaku NSK Multi Stand lub przedmuchując przy użyciu sprężonego powietrza Następnie powinno się uruchomić końcówkę na około 30 sekund. Jeśli nadmiar oleju nadal wydostaje się z przedniej części rękojeści, należy ją ostrożnie wytrzeć i ponownie przedmuchać. W przeciwnym razie nadmiar oleju w trakcie pracy końcówki może spowodować jej przegrzanie i uszkodzenie łożysk kulkowych. Powtarzające się na tym etapie zaniedbania prowadzą do korozji części metalowych. Po dokonaniu konserwacji, końcówki umieszczamy w jednorazowych torebkach do sterylizacji i umieszczamy w autoklawie. Zaleca się sterylizację na najniższych półkach sterylizatoratora.
